ბევრი ფიქრობს, რომ დემენცია და ალცჰეიმერი ერთიდაიგივე დაავადებაა. მაგრამ ეს ორი სინამდვილეში განსხვავებულია. ერთი სინამდვილეში არ არის დაავადება, არამედ სიმპტომების ნაკრები. დემენციის და ალცჰეიმერის შემოწმებისას მნიშვნელოვანია განსხვავებების გაგება.
დემენცია ალცჰეიმერის წინააღმდეგ
დემენცია, თავისთავად, არ არის დაავადება. ეს არის ნიშნებისა და სიმპტომების ჯგუფი, რომელიც განსხვავდება დემენციის გამომწვევი მდგომარეობის ან დაავადებისა და ტვინის დაზარალებული უბნის მიხედვით. დემენციის ოთხმოცზე მეტი ცნობილი მიზეზი არსებობს, მათ შორის ყველაზე ცნობილი ალცჰეიმერის დაავადებაა.
მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი ადამიანი იყენებს ტერმინებს დემენციასა და ალცჰეიმერის ურთიერთშემცვლელად, ისინი არ ნიშნავს ერთსა და იმავეს; ამ ორს შორის მნიშვნელოვანი განსხვავებაა.
დემენცია
სიტყვა დემენცია არის სამედიცინო ტერმინი, რომელიც მოიცავს მრავალ განსხვავებულ მდგომარეობას, რომელიც მოიცავს ადამიანის ინტელექტუალური და გონებრივი ფუნქციების დაკარგვას. დემენცია ჩნდება ტვინში მომხდარი ცვლილებების გამო; ეს არის ნევროლოგიური აშლილობა, რომელიც შეიძლება პროგრესირებდეს ძალიან სწრაფად ან ძალიან ნელა. თუმცა, დემენციის ყველა შემთხვევა პროგრესირებადია, რაც იწვევს კოგნიტური უნარების დაქვეითებას და ყოველდღიური ცხოვრების აქტივობების შესრულების უუნარობას.
დამოკიდებულია ტვინის დაზიანებული უბნიდან და დემენციის გამომწვევი მდგომარეობიდან ან დაავადების მიხედვით, შეიძლება დაზარალდეს შემდეგი გონებრივი ფუნქციები და შემეცნებითი უნარები:
- მეხსიერება
- მსჯელობა
- განკითხვა
- ფიქრი
- სივრცითი უნარები
- კომუნიკაცია
- კოორდინაცია
- ყურადღება
დემენციის მქონე ადამიანს შეიძლება გაუჭირდეს:
- ადამიანების და ადგილების ამოცნობა, რომლებიც ნაცნობი იყო დაწყებამდე
- ახსოვს ბოლო მოვლენები
- ობიექტების სახელების გახსენება
- ახალი ინფორმაციის გახსენება
- იპოვნეთ სწორი სიტყვები აზრების გამოსახატავად
- მარტივი გამოთვლების შესრულება
- განწყობის კონტროლი
- ქცევის კონტროლი
- ახალი ინფორმაციის სწავლა ან დამუშავება
- დაგეგმვა
- ორგანიზება
დემენცია ასევე შეიძლება გამოიწვიოს პიროვნების და ქცევის ცვლილებები, ან გამოიწვიოს ჰალუცინაციები. დემენციის მქონე ადამიანს შეიძლება გამოავლინოს ნიშნები:
- დაბნეულობა
- აგრესია
- აგიტაცია
- დეპრესია
- პარანოია
დემენციით დაავადებული ადამიანის შემეცნებითი ფუნქციების დაქვეითება დროთა განმავლობაში იმდენად მძიმე ხდება, რომ ისინი გავლენას ახდენენ პიროვნების უნარზე განახორციელონ ყოველდღიური ცხოვრების ნორმალური აქტივობები ყველა სფეროში, მათ შორის პიროვნულ, პროფესიულ და სოციალურ სფეროებში.
ალცჰეიმერის დაავადება
ალცჰეიმერის დაავადება ერთ-ერთია იმ მრავალ დაავადებათაგან, სინდრომებსა და მდგომარეობათაგან, რომლებმაც შეიძლება გამოიწვიოს დემენცია. ბევრი ადამიანი შეცდომით იყენებს ტერმინს დემენციას ალცჰეიმერის დაავადებაზე მოხსენიებისას; თუმცა, ალცჰეიმერის დაავადება დემენციის მრავალი მიზეზიდან მხოლოდ ერთ-ერთია.
აშშ-ში დემენციის წამყვანი მიზეზი, ალცჰეიმერის დაავადება ამჟამად 5,3 მილიონზე მეტ ადამიანს აწუხებს. დაავადება შეადგენს დემენციის ყველა შემთხვევის დაახლოებით სამოცდათხუთმეტიდან ოთხმოც პროცენტს და გავლენას ახდენს ოთხმოცდათხუთმეტი წლის ან უფროსი ასაკის ადამიანების თითქმის ორმოცდაათ პროცენტზე.თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ალცჰეიმერის დაავადება ხშირია ხანდაზმულებში, ის არ არის დაბერების პროცესის ნორმალური ნაწილი.
ალცჰეიმერის დაავადების სიმპტომები და ნიშნებია:
- მეხსიერების დაკარგვა
- უჭირთ ენის საშუალებით გამოხატვა მეტყველებაში ან წერაში
- ენის გაგების სირთულე
- პრობლემების გადაჭრის სირთულე
- მიჭირს გეგმების შედგენა
- რთული ნაბიჯების გადახედვა
- ნივთების დაკარგვა ან არასწორად განთავსება
- ძნელია ამოიცნო ნაცნობი
- რთული ყოველდღიური, რეგულარული და ნაცნობი ამოცანების შესრულება
- პრობლემები სივრცით კავშირებთან
- პრობლემები ვიზუალურ სურათებთან
- ოჯახიდან, მეგობრებიდან ან სოციალური სიტუაციებიდან გამოსვლა
- დაბნეულობა
- ცუდი განსჯა
ალცჰეიმერის დაავადების ეტაპები
როდესაც ადამიანს აქვს ალცჰეიმერის დაავადება, სიმპტომები თანდათან ჩნდება და დროთა განმავლობაში უარესდება. დაავადებას სამი ეტაპი აქვს:
- ადრეული ან მსუბუქი სტადია
- შუა ან ზომიერი ეტაპი
- გვიანი ან მძიმე ეტაპი
როგორც დაავადება პროგრესირებს და სიმპტომები ძლიერდება, ალცჰეიმერის დაავადების მქონე ადამიანებს, როგორც წესი, აქვთ ფიზიკური და ფუნქციური სირთულეები, ასევე კოგნიტური პრობლემები. ეს ხდება ტვინის უჯრედების, ისევე როგორც ნერვული სისტემის სხვა ნაწილების უჯრედების გადაგვარების შედეგად.
ალცჰეიმერის დაავადების დიაგნოსტიკა
ხშირად როდესაც ადამიანს აქვს ალცჰეიმერის დაავადება, ძნელია მისი გარჩევა დემენციის სხვა მიზეზებისგან. სამედიცინო პროფესიონალები ალცჰეიმერის დიაგნოზს სვამენ პაციენტისა და ახლო ოჯახის წევრის ან მეგობრის მიერ მოწოდებული ინფორმაციის კომბინაციით, ასევე სხვადასხვა ტესტების შედეგების საფუძველზე.
ექიმები სვამენ დიაგნოზს:
- სიმპტომები, რომელსაც ადამიანი განიცდის
- კურსი და ნიმუში, რომელსაც სიმპტომები ატარებს
- სრული ჯანმრთელობის ისტორია
- ფსიქიკური მდგომარეობის შეფასება
- ნევროლოგიური შეფასებები
- სრული ფიზიკური გამოკვლევები
- ელექტროკარდიოგრამა
- სისხლის ანალიზი
- შარდის ანალიზი
- შესაძლებელია MRI ან CT
თუ გამოკვლევისა და ტესტის შედეგები მიუთითებს ალცჰეიმერის დაავადების დიაგნოზზე, დასმული დიაგნოზი არის ან „ალცჰეიმერის შესაძლო დაავადება“ან „ალცჰეიმერის სავარაუდო დაავადება“. ისინი დიაგნოზს ამ გზით სვამენ, რადგან ალცჰეიმერის დაავადების ზუსტი დიაგნოზის დასმა შეუძლიათ მხოლოდ მას შემდეგ, რაც ადამიანი გარდაიცვლება და ტვინის ქსოვილის გაკვეთა ნეიროპათოლოგის მიერ იქნება გამოკვლეული.
